Bæn dagsins...Spekin og heimska

Spekin hefur reist sér hús og höggvið til sjö stólpa sína. Hún hefur slátrað sláturfé sínu, blandað vín sitt og búið borð sitt. Hún hefur sent út þernur sínar, hún kallar af hæðunum í borginni:" ,,Hver sem óreyndur er komi hingað." Og við hinn fávísa segir hún: ,,Komið, etið mat minn og drekkið vínið sem ég hef blandað. Látið af flónsku, þá munuð þér lifa, gangið á braut skynseminnar." Sá sem átelur háðskan mann verður aðhlátursefni og sá sem ávítar hinn rangláta verður hafður að háði. Ávítaðu ekki hinn háðska svo að hann hati þig ekki, ávítaðu hinn vitra og hann mun elska þig. Gefðu hinum vitra, þá verður hann að vitrari, fræddu hinn réttláta og hann mun auka lærdóm sinn. Að óttast Drottin er upphaf spekinnar og að þekkja Hinn heilaga er hyggindi. Með mínu fulltingi verða dagar þínir margir og árum lífs þíns fjölgar. Sértu vitur verður vitið þér til góðs en sértu spottari þá mun það bitna á þér einum. Heimskan er eirðarlaus, léttúðug og veit ekkert. Hún situr við dyr sínar, býr sér sess á hæðum borgarinnar til þess að kalla á þá sem fara hjá, þá sem stefna fram á leið sinni: ,,Hver sem óreyndur er komi hingað." Og við hinn fávísa  segir hún: ,,Stolið vatn er sætt og lostætt er launetið brauð." Og hann veit ekki að þar eru heimkynni hinna dauðu, að gestir hennar hafna í djúpum heljar. Amen.

Orðs:9:1-18

Bæn dagsins...Spekin tekur til máls

Þegar hann þandi út himininn var ég þar, þegar hann steypi hvelfingunni yfir hafdjúpin, þegar hann festi upp skýin af mætti sínum og lét uppsprettur undirdjúpanna streyma fram, þegar hann setti hafinu skorður til þess að vötnin staðnæmdust þar sem hann bauð, þegar hann ákvað grundvöll jarðarinnar, þá var ég með í ráðum við hlið honum, var yndi hans dag hvern og lét mér fyrir augliti hans alla tíma, ég lét mér í byggðum heimi hans og fagnaði með mannanna börnum. Hlýðið mér, synir, því að sælir eru þeir sem halda sigá vegum mínum. Hlustið á hvatningu mína, svo að þér verðið vitrir, og hafnið henni ekki.Sæll er sá maður sem hlýðir á mig, kemur daglega að hliðum mínum og dvelst  við dyr mínar. Sá sem finnur mig finnur lífið og öðlast velþóknun Drottins. Sá sem missir mín vinnur sjálfum sér mein. Þeir sem hata mig elska dauðann. Amen.

Orðs:8:27-36

Bæn dagsins...Spekin tekur til máls

Ég færi þeim sanna auðlegð sem elska mi9g og fylli sjóði þeirra. Drottinn skapaði mig í upphafi, á undan öðrum verkum sínum, í árdaga. Fyrir óralöngu var ég mynduð, í upphafi, áður en jörðin varð til. Ég fæddist áður en hafdjúpin urðu til, þegar engar vatnslindir voru til. Áður en fjöllunum var hleypt niður, á undan hæðunum fæddist ég, áður en hann skapaði lönd og akra og fyrstu moldarköggla jarðar. Amen.

Orðs:8:21-26

Bæn dagsins...Spekin tekur til máls

Að óttast Drottin er að hata hið illa, hroka og dramb, meinfýsi og ósannsögli hata ég. Ráð veit ég og velgengni, hjá mér er hyggin og minn er mátturinn og valdhafar úrskurða það sem rétt er. Vegna mín stjórna menn og hljóta mannaforráð,allir valdsmenn veraldar. Ég elska þá sem mig elska og þeir finna mig sem leita mín. Auður og sæmd eru hjá mér, varanlegir sjóðir og velgengni.Ávextir mínir eru betri en gull og gimsteinar og afrakstur minn betri en hreint silfur. Ég geng á götu léttlætisins og stigum réttsýninnar. Amen.

Orðs:8:13-20

Bæn dagsins...Spekin tekur til máls

Öll eru þau auðskilin hinum skilningsríka og augljós þeim sem hlotið hefur þekkingu. þiggið leiðsögn mína fremur en silfur og fræðslu mína fremur en skíragull. Viska er betri en perlur, engir fjársjóðir jafnast á við hana. Ég spekin, dvelst hjá viskunni, viskunni hjá mér býr dómgreind og þekking. Amen.

Orðs:8:9-12

Bæn dagsins...Spekin tekur til máls

Heyr, spekin kallar. Viskan hefur upp raust sína. Uppi á hæðunum, við veginn og við krossgöturnar stendur hún, við hliðin út úr borginni, þar sem gengið er inn, kallar hún hástöfum: Til yðar tala ég, menn, og rödd minni er beint til mannanna barna. Þér óreyndu, lærið hyggindi, og þér heimskingjar, lærið skynsemi. Hlýðið á því að ég boða það sem mikilvægt er og varir mínar tjá það sem rétt er. Sannleikur kemur af munni mínum og lygi er viðbjóður vörum mínum. Réttvísi boða öll orð munns míns, í þeim er hvorki fals né fáræði.Amen.

Orðs:8:1-8

Bæn Dagsins...Hagnýt ráð

Sonur minn, varðveittu orð mín og hugfestu fyrirmæli mín. Varðveittu fyrirmæli mín, því að þá munt þú lifa, og leiðsögn mína eins og sjáaldur auga þíns. Bind þau á fingur þína og skráðu þau á spjald hjarta þíns," og kallaðu skynsemina vinkonu svo að þær varðveiti þig fyrir hinni framandi komu, hinni blíðmálugu konu. Út um gluggann á húsi mínu skimaði ég milli rimlanna og sá þar meðal sveinanna ungan og vitstola mann. Hann kom að götuhorni og fetaði leiðina að húsi hennar, í rökkrinu, að kvöldi dags, um miðja nótt og í niðdimmu. Konan gekk til móts við hann, klædd sem skækja og undirförul í hjarta, eirðarlaus óhemja er hún og hefst aldrei við heima, hún er ýmist á götunum eða á torgunum og liggur í leyni við hvert horn, þrífur í hann og kyssir hann og segir í blygðunarleysi: ,,Ég átti að færa heillafórn, í dag hef ég goldið heit mitt. Þess vegna fór ég út að finna þig til þess að leita þín, og hef nú fundið þig. Ég hef búið rúm mitt ábreiðum, marglitum ábreiðum úr egypsku líni. Myrru, alóe og kanel hef ég stökkt á hvílu mína. Komdu, við drekkum okkur ástdrukkin, njótum ásta fram á morgun. Maðurinn minn er að heiman, hann er farinn í langferð. Peningapyngjuna tók hann með sér, hann kemur ekki heim fyrr en í tunglfyllingu." Hún tælir hann með fortölum og ginnir hann með blíðmælgi. Hann fer rakleiðis á eftir henni eins og naut á leið til slátrunar, eins og hjörtur sem anar í netið uns örin smýgur gegnum lifur hans, eins og fuglinn hraðar sér í snöruna og veit ekki að líf hans er í veði. Þér yngismenn, hlýðið því á mig og gefið gaum að orðum mínum. Láttu ekki hjartað tælast á leið hennar, vallstu ekki inn á götur hennar. Marga hefur hún sært ólífissári og fórnarlömb hennar eru óteljandi. Hús hennar er helvegur niður til heimkynna dauðans. Amen.

Orðs:7:1-27

Bæn dagsins...Hagnýt ráð

Varðveittu, sonur minn, fyrirmæli föður þins og hafnaðu ekki viðvörun móður þinnar. Festu þau á hjarta þitt, bittu þau um háls þinn. Þau leiða þig hvar sem þú ferð, þegar þú hvílist vaka þau yfir þér og þegar þú vaknar, þá tala þau til þín. Þín að fyrirmæli eru lampi og viðvörun ljós, og hvatning og handleiðsla leið til lífsins því að þær varðveita þig fyrir vondri konu, fyrir hálli tungu framandi konu. Girnstu ekki fegurð hennar í hjarta þínu og láttu hana ekki ginna þig með augnaráði sínu. Því að skækja fæst fyrir einn brauðhleif en ótrú kona náunga þíns sækist eftir lífi þínu. Getur nokkur borið glóð í klæðafaldi án þess að föt hans sviðni? Getur nokkur gengið á glóðum án þess að svíða iljar sínar? Svo fer þeim sem hefur mök við konu náunga sína, sá hlýtur refsingu sem hana snertir. Engin fyrirlítur þjófinn þegar hann stelur til að seðja hungur sitt. Náist hann verður hann þó að greiða sjöfalt og láta frá sér allar eigur sínar. Sá sem drýgir hór með giftri konu er vitstola, hann steypir sjálfum sér í glötun. Högg og smán mun hann hljóta og vansæmd hans verður aldrei afmáð. Eiginmaðurinn verður hamstola af reiði og hefnd hans verður vægðarlaus, hann lítur ekki við neinum bótum og hafnar gjöfum þínum hversu ríkulegar sem þær eru. Amen.

Orðs::6:20-35

Bæn dagsins...Hagnýt ráð

Varmennið, illmennið, talar tveimur tungum, deplar augunum, gefur merki með fótunum og bendir fingrunum, bruggar vélráð í hjarta sínu, áformar ódæði, kveikir illdeilur. Því mun ógæfan steypast yfir hann, á augabragði kemur hrun hans og ekkert er til bjargar. Sex hluti hatar Drottinn og sjö eru sálu hans andstyggð: hrokafullt augnaráð, lygin tunga og hendur sem úthella saklausu blóði, hjarta sem bruggar fjörráð, fætur sem fráir eru il illverka, ljúgvottur sem sver meinsæri og sá sem kveikir illdeilur meðal bræðra. Amen.

Orðs:6:12-19

Bæn dagsins...Hagnýt ráð

Skoðaðu háttu hans og lærðu hyggindi. þótt hann hafi engan höfðingja, engan yfirboðara eða valdsherra, þá aflar hann sér samt vista á sumrin og dregur saman fæðuna um uppskerutímann. Hve lengi ætlar þú að hvílast, letingi? Hvenær ætlar þú að rísa af svefni? Sofa ögn enn, blunda  ögn enn, leggja saman hendur til að hvílast ögn enn. Þá kemur fátæktin yfir þig eins og ræningi, skorturinn eins og vopnaður maður. Amen.

Orðs:6:7-11           

Bæn dagsins...Hagnýt ráð

Losaðu þig eins og dádýr úr höndum hans, eins og fugl úr höndum fuglarans. Farðu til maursins, letingi. Amen.

Orðs:6:5-6

Bæn dagsins...Hagnýt ráð

Sonur minn, hafir þú gengið í ábyrgð fyrir náunga þinn, hafir þú átt handsal við framandi mann, þá hefurðu bundið þig eigin orðum, látið fangast af orðum munns þíns. Gerðu þá þetta, sonur minn, til að losa þig því að þú ert kominn á vald náunga þínum. Láttu þér hvorki koma dúr á auga né blundur á brá. Amen.

Orðs:6:1-4

Bæn dagsins...Varað við lausung

Leggðu leið þína langt frá henni og komdu hvergi nærri dyrum hennar svo að þú gefir ekki öðrum æskuþrótt þinn og líf þitt hörðum húsbónda, svo að framandi menn nærist ekki af þreki þínu og þú erfiðir í annarra húsi og þú andvarpir að lokum, þegar líkami þinn og hold veslast upp, og segir: ,,Hví fyrtist ég við leiðsögn og lét mér umvöndun í léttu rúmi liggja, að ég skyldi ekki hlýða rödd kennara minna og hneigja eyra mitt til þeirra sem fræddu mig. Minnstu munaði að ég rataði í harðar raunir á dómþingi safnaðarins."Drekktu vatn úr brunni þínum og ferskt vatn úr eigin lind. Eiga lindir þínar að flóa út á götuna og lækir þínir út á torgin? þínar skulu þær vera og ekki falla öðrum í skaut. Uppspretta þín sé blessuð og gleddu þig yfir eiginkonu æsku þinnar, ástarhindinni, dádýrinu yndislega. Brjóst hennar geri þig ætíð drukkinn og ást hennar fjötri þig  ævinlega. Hví skyldir þú, sonur minn, láta aðra konu töfra þig og taka framandi konu í faðm þér? Vegir hvers manns blasa við Drottni, hann gætir að öllum leiðum hans. Misgjörðir hins óguðlega fanga hann, hann lætur fangast í snörur eigin synda. Hann deyr vegna skorts á aga,heimskan stígur honum til höfuðs. Amen.

Orðs:5:Þ8-23

Bæn dagsins...Varað við lausung

Sonur minn, gefðu gaum að speki minni, ljáðu eyra þitt hyggindum mínum til þess að þú varðveitir mannvit og varir þínar geymi  þekkingu. Hunang drýpur af vörum framandi konu og munnur hennar er hálli en olía. En síðar verður hún beiskari en malurt og beitt eins og tvíeggjað sverð. Fætur hennar feta niður til dauðans, spor hennar liggja til heljar. Hún ratar ekki áleið lífsins, brautir hennar eru á reiki og áttum hefur hún glatað. Heyrið mig því, synir, og víkið ekki frá orðum mínum.Amen.

Orðs:5:1-7

bæn Dagsins...Ávinningur spekinnar

Vegur ranglátra er eins og niðamyrkur, þeir vita ekki um hvað þeir hrasa. Sonur minn, gefðu gaum að máli mínu, hneigðu eyra þitt að orðum mínum. Láttu þau ekki víkja frá augum þínum, varðveittu þau innst í hjarta þínu því að þau eru líf þeim sem hljóta þau og lækning öllum líkama þeirra. Varðveit hjarta þitt framar öllu öðru því að þar eru uppsprettur lífsins. Haltu munni þínum fjarri fláum orðum og vörum þínum fjarri lygamálum. Beindu augum þínum fram á við og sjónum þínum að því sem fram undan er. Veldu fótum þínum beina braut, þá verður ætíð traust undir fótum. Víktu hvorki til hægri né vinstri, haltu fæti þínum frá illu. Amen.

Orðs:4:22-27

Bæn dagsins...Ávinningur spekinnar

Varðveittu leiðsögnina og slepptu henni ekki, varðveittu hana því að hún er líf þitt. Farðu ekki brautir ranglátra og gakktu ekki á vegi vondra manna. Sneiddu hjá honum, farðu hann ekki, snúðu frá honum og farðu fram hjá. Þeir geta ekki sofið nema þeir hafi gert illt og þeim kemur ekki dúr á auga nema þeir hafi fellt einhvern, brauð glæpsins þeir og drekka vín ofbeldisins. Gata réttlátra er eins og bjartur árdagsljómi, því bjartari sem nær líður hádegi.Amen.

Orðs:4:13-18

 

Bæn dagsins...Ávinningur spekinnar

Hlustaðu, sonur minn, og gefðu gaum að orðum mínum, þá verða æviár þín mörg. Ég vísa þér veg spekinnar og leiði þig á braut ráðvendninnar, á göngunni verður leið þín ekki þröng og hlaupirðu muntu ekki hrasa. Amen.

Orðs:4:10-12

Bæn dagsins...Ávinningr spekinnar

Aflaðu þér visku, aflaðu þér hygginda. Gleymdu ekki orðum mínum og víktu ekki frá þeim. Hafnaðu ekki viskunni, hún mun varðveita þig, elskaðu hana og þá mun hún vernda þig. Viska er fyrir öllu, aflaðu þér visku, kostaðu öllu til að afla þér hygginda. Hafðu hana í hávegum og þá mun hún hefja þig, faðmaðu hana og hún mun verða þér til sæmdar. Hún mun setja unaðslegan sveig á höfuð þér og sæma þig glæstri kórónu." amen.

Orðs:4:5-9

Bæn dagsins...ávinningur spekinnar

Heyrið synir, áminningu föður yðar og hlustið á svo að þér öðlist skilning. Góðan lærdóm veiti ég yður, hafnið ekki tilsögn minni. Þegar ég var sonur í föðurhúsum, viðkvæmt einkabarn móður minnar, þá kenndi  faðir minn mér og sagði við mig: ,,Hjarta þitt haldi fast við orð mín, varðveittu fyrirmæli mín og þá muntu lifa.Amen.

Orðs:4:1-4

 

BNæn dagsins...Leiðin til spekinnar

Þegar þú leggst til hvíldar þarftu ekki að hræðast og sofnir þú verður svefninn vær. Þú þarft hvorki að kvíða felmtrinu né eyðingu hinna ranglátu þegar hún dynur yfir því að Drottinn verður athvarf þitt og varðveitir fót þinn svo að hann verði ekki fanginn. Synjaðu ekki góðs þeim sem þarfnast ef það er á þínu valdi að veita það. Segðu ekki við náunga þinn: ,,Farðu og komdu aftur. Á morgun skal ég gefa þér," ef þú átt það til. Bruggaðu ekki vélræði gegn náunga þínum meðan hann dvelst öruggur hjá þér. Deildu ekki við neinn að ástæðulausu hafi hann ekki gert neitt á hlut þinn. Öfundaðu ekki ofbeldismanninn og sæðstu ekki eftir neinum verkum hans. Því að andstyggð er sá Drottni sem afvega fer en ráðvandir menn eru alúðarvinir hans. Bölvun Drottins er yfir húsi hins rangláta en bústað réttlátra blessar hann. Háðska menn hæðir hann en hógværum veitir hann náð. Vitrir menn hljóta heiður en heimskingjar bera smán býtum. Amen.

Orðs:3:24-35