Bæn dagsins...Orðtök um hyggindi..

Til er böl sem ég hef séð undir sólinni, yfirsjón af hálfu valdhafans: Heimskan er sett í háu stöðurnar en göfugmennin sitja í niðurlægingu. 

Ég sá þræla sitja hesta og höfðingja fótgangandi eins og þræla. Sá sem grefur gröf fellur í hana og þann sem rífur niður vegg getur höggormur bitið. Sá sem sprengir steina getur meitt sig á þeim, sá sem klýfur við getur stofnað sér í hættu. Sé öxin orðin sljó og eggin ekki brýnd, þá verður maðurinn að neyta því meiri orku. Það er ávinningur að undirbúa allt með hagsýni. Ef höggormurinn bítur af því að særingar hafa verið vanræktar, þá kemur særingamaðurinn að engu liði. Orð af munni viturs manns eru yndisleg en varir heimskingjans vinna honum tjón. Fyrstu orðin út úr honum eru heimska og endir ræðu hans er ill flónska. Heimskinginn mælir mörg orð, þó veit maðurinn ekki hvað verða muni. Hvað verða muni eftir hans dag, hver segir honum það? Amstur heimskingjans þreytir hann, hann ratar ekki veginn inn í borgina. Vei þér, land, sem hefur dreng að konungi og höfðingjar þínir setjast að veislu að morgni dags! Sælt ert þú, land, sem hefur eðalborinn mann að konungi og höfðingjar þínir matast á réttum tíma sér til styrkingar en ekki til þess að verða drukknir. Vegna leti síga bjálkarnir niður og vegna iðjulausra handa lekur húsið. Til gleðskapar búa menn máltíðir, vín gerir lífið skemmtilegt og peningarnir veita allt. Formæltu ekki konunginum, jafnvel ekki í huga þínum, og formæltu ekki ríkum manni í svefnherbergjum þínum því að fuglar loftsins kynnu að bera burt hljóminn og hinir vængjuðu að hafa orðin eftir. Amen.

Préd:10:5-20

Bæn dagsins...Orðtök um hyggindi..

Dauðar flugur valda ódaun með því að hleypa gerjun í olíu smyrslarans. Ofurlítill aulaskapur er þyngri á metunum en viska eða sómi. 

Hjarta viturs manns stefnir á heillabraut en hjarta heimskingjans leiðir hann í ógæfu. Aulinn gengur veg sinn og brestur vitið og segir við hvern mann að hann sé auli. Ef reiði drottnarans kviknar gegn þér, vertu þá staðfastur því að stilling afstýrir miklum glappaskotum.Amen.

Préd:10:1-4

Bængagsins...Viska fátæks manns..

Þetta virtist mér einnig speki undir sólinni og fannst mér mikið um: Einu sinni var lítil borg og fáir menn í henni. voldugur konungur fór gegn henni, settist um hana og 

reisti mikil hervirki við hana. En í borginni var fátækur maður en vitur og hann bjargaði borginni með visku sinni. En enginn minntist þessa fátæka manns. Þá hugsaði ég: 

Viska er betri en afl en viska fátæks manns er fyrirlitin og orðum hans er enginn gaumur gefinn. Orð viturra manna, sem hlustað er á í næði, eru betri en óp valdhafans meðal heimskingjanna. Viska er betri en hervopn en einn syndari spillir mörgu góðu. Amen.

Préd:9:13-18

Bæn dagsins...Maðurinn háður tíma og tilviljun..

Enn sá ég undir sólinni að hinir fótfráu ráða ekki hlaupinn, né hetjurnar stríðinu, né eiga spekingarnir brauðið víst, né hinir hyggnu auðinn, né hinir vitru vinsældir því að tími og tilviljun hittir þá alla fyrir. Maðurinn þykkir ekki einu sinni sinn tíma. Eins og fiskarnir festast í hinu háskalega neti og eins og fuglarnir festast í snörunni, á líkan hátt verða mennirnir fangnir á óheillatíð þegar hún kemur skyndilega yfir þá. Amen.

Préd:9:11-12

Bæn dagsins...Sömu örlög henda alla menn..

Öllu þessu veitti ég athygli og allt þetta reyndi ég að rannsaka: Hinir réttlátu og vitru og verk þeirra eru í hendi Guðs. Hvorki ást né hatur veit maðurinn fyrir allt bíður síns tíma, hið sama hendir alla, sömu örlög mæta réttlátum og óguðlegum, góðum og illum, hreinum og óhreinum, þeim sem fórnfærir og þeim sem ekki fórnfærir. Hinum góða farnast eins og syndaranum, og þeim er sver eins og þeim er óttast svardaga. Það er ókostur við allt sem við ber undir sólinni að sömu örlög mæta öllum og því fyllist hjarta mannanna illsku og heimska ríkir í hjörtum þeirra alla ævi þeirra og síðan leggur leiðin til hinna dauðu. Meðan maður er sameinaður þeim  sem lifa, svo lengi er von, því að lifandi hundur er betri en dautt ljón. Þeir sem lifa vita að þeir eiga að deyja en hinir dauðu vita ekki neitt og hljóta engin laun framar og minning þeirra gleymist. Bæði ást þeirra, hatur og öfund, það er fyrir löngu farið og þeir eiga ekki framar hlutdeild í neinu sem við ber undir sólinni. Farðu því og et brauð þitt með ánægju og drekktu vín þitt með glöðu hjarta því að Guð hefur lengi haft  velþóknun á verkum þínum. Klæði þín séu ætíð hvít og höfuð þitt skorti aldrei  ilmsmyrslin. Njóttu lífsins með konunni,sem þú elska, alla daga þíns fánýta lífs, sem hann hefur gefið þér undir sólinni, alla þína fánýtu daga því að það er hlutdeild þín í lífinu og það sem þú færð fyrir strit þitt sem þú streitist við undir sólinni. Allt sem hönd þín megnar að gera með kröftum þínum, gerðu það, því að í dánarheimum, þangað sem þú ferð, er hvorki starfsemi né þekking né viska. Amen. 

Préd:9:1-10

Bæn dagsins...Ráð Guðs er mönnum hulið..

Sá sem varðveitir skipunina mun ekki verða fyrir neinu illu og hjarta viturs manns þekkir tíma og dóm. Sérhvert verk á sinn tíma og dóm, og böl mannsins hvílir þungt á honum. Hann veit ekki hvað verða muni þv´ði að hver segir honum hvernig muni fara? Enginn maður ræður yfir vindinum svo að hann geti stöðvað hann og enginn maður hefur vald yfir dauðadeginum, enginn fær sig lausan úr bardaganum og óhæfan bjargar ekki þeim er hana fremur.

Allt þetta hef ég séð af því að ég veitti athygli öllu því sem gerrist undir sólinni Þegar einn maður drottnar yfir öðrum honum til ógæfu. Þá hef ég séð rangláta menn jarðaða en þeir sem höfðu breytt rétt urðu að fara burt frá hinum heilaga stað og þeir gleymdust í borginni. Einnig það er hégómi. Dómi yfir illskuverkum er ekki fullnægt þegar í stað og því svellur mönnum móður til þess að gera það sem illt er. Syndarinn gerir það sem illt er hundrað sinnum og verður samt gamall þótt ég viti hins verður samt gamall þótt ég viti hins vegar að réttlátum mönnum, sem óttast Guð, vegnar vel. Hinum rangláta mun ekki vel vegna og hann verður ekki langlífur fremur en skugginn af því að hann óttast ekki Guð. Það er hégómi sem gerist á jörðinni, að til eru réttlátir menn sem verða fyrir því sem ranglátir eiga skilið og til eru ranglátir menn sem verða fyrir því sem réttlátir eiga skilið. Ég sagði: Einnig það er hégómi. Og ég lofaði gleðina því að ekkert betra er til fyrir manninn undir sólinni en að eta og drekka og vera glaður. Og það fylgir honum í striti hans um ævidagana sem Guð hefur gefið honum undir sólinni. Þegar ég kappkostaði að kynna mér speki og sjá þau verk sem unnin eru á jörðinni, því að hvorki dag né nótt kemur manni blundur á auga, þá sá ég að maðurinn getur ekki skilið til fulls allt verk Guðs, það verk sem gerist undir sólinni, því að hversu mjög sem maðurinn gerir sér far um að leita fær hann þó ekki skilið það til fulls, og enda þótt spekingurinn segist þekkja það fær hann ekki skilið það til fulls heldur. Amen.

Préd:8:5-17

Bæn dagsins...Orð konungs er máttugt..

Hver er sem spekingurinn og hver skilur merkingu hlutanna? Speki mannsins hýrgar andlit hans og dregur úr hörkunni í svipnum. Ég segi: Varðveittu boð konungsins einmitt vegna eiðsins við Guð. Vertu ekki fljótur til að ganga burt frá honum, gefðu þig ekki að illu málefni. Því að hann gerir allt sem hann vill af því að konungsorð er máttugt og hver segir við hann: Hvað gerir þú? Amen.

Préd:8.1-4

Bæn dagsins...Ver ekki of réttlátur..

Spekin veitir vitrum manni meiri mátt en tíu valdhafar sem eru í borginni. Enginn réttlátur maður er til á jörðinni sem gert hefur gott eitt og aldrei syndgað. Gefðu ekki heldur gaum öllum þeim orðum sem töluð eru, til þess að þú heyrir ekki þræl þinn bölva þér. Sjálfur veistu að þú hefur einnig oft bölvað öðrum. Allt þetta hef ég rannsakað með speki. Ég hugsaði: Ég vil verða vitur en hyggindin eru hulin. Fjarlægt er það sem er og djúpt, já djúpt. Hver getur fundið það? Ég sneri mér og einbeitti mér að því að þekkja og rannsaka og leita visku og hygginda og að gera mér ljóst að guðleysi er heimska og heimska vitleysa. Og ég fann að konan er biturri en dauðinn því að hún er net og hjarta hennar  snara, hendur hennar fjötrar. Sá sem Guði þóknast kemst undan henni en syndarinn verður fanginn af henni. Sjá, þetta hef ég fundið, segir prédikarinn, með því að leggja eitt við annað til þess að að komast að hyggindum. Það sem ég hef leitað að án afláts en ekki fundið, það er þetta: Einn mann af þúsundi hef ég fundið en konu hef ég aldrei fundið á meðal allra þeirra. Sjá þetta eitt hef ég fundið, að Guð hefur skapað mennina rétt en vangaveltur þeirra urðu of margar. Amen.

préd:7:19-29

Bæn dagsins...Ver ekki of réttlátur..

Allt hef ég séð á minni fánýtu ævi: Margur réttlátur maður ferst ´ði réttlæti sínu og margur guðlaus maður lifir lengi í illsku sinni. Vertu ekki um of réttlátur og stærðu þig ekki af speki, hví vilt þú tortíma sjálfum þér? Breyttu ekki of óguðlega og vertu ekki heimskur, hví vilt þú deyja áður en þinn tími er kominn? Það er gott að þú haldir fast við þetta en sleppir þó ekki hendinni af hinu því að sá sem óttast Guð kemst hjá því öllu. Amen.

Préd:7:15-18

Bæn dagsins...Spekiorð..

Speki er eins góð og óðal og ávinningur fyrir þá sem sólina líta. Því að spekin veitir forsælu eins og silfrið veitir forsælu en yfirburðir þekkingarinnar eru þeir að spekin heldur lífinu í þeim sem hana á. Hver getur gert það beint sem hann hefur gert borgið?Vertu í góðu skapi á góðum degi og hugleiddu þetta á illum degi: Guð hefur gert þennan dag alveg eins og hinn til þess að maðurinn verði einskis vísari um það sem síðar kemur.Amen.

Préd:7:11-14 

Bæn dagsins...Spekiorð..

Hlátur heimskingjans er eins og þegar snarkar í hrísi undir potti. Einnig það er hégómi. Kúgun gerir vitran mann að heimskingja og mútur spilla hjartanu. Betri er endir máls en upphaf, betri er þolinmóður maður en þóttafullur. Vertu ekki auðreittur til reiði því að gremja hvílir í brjósti heimskra manna. Því að gremja hvílir í brjósti heimskra manna. Segðu ekki: Hvernig stendur á því að hinir fyrri dagar voru betri en þessir? Ekki er það skynsamlegt að þú spyrjir svo .Amen.

Préd:7:6-10

Bæn dagsins...Spekiorð..

Betra er gott mannorð en góð ilmsmyrsl og betri er dauðadagur en fæðingardagur. Betra er að ganga í sorgarhús en að ganga í veislusal því að það eru endalok sérhvers manns og sá sem lifir hugfestir það. Betri er hryggð en hlátur því að þegar andlitið er dapurt líður hjartanu vel. Hjarta spekinganna er í sorgarhúsi en hjarta heimskingjanna í gleðihúsi. Betra er að hlýða á ávítur viturs manns en á lofsöng heimskra manna.Amen.

Préd:7:1-5

Bæn dagsins...Girndin seðst aldrei..Allt er ákveðið..

Til er böl  sem ég hef séð undir sólinni og það hvílir þungt á mönnunum Þegar Guð gefur einhverjum manni ríkidæmi, auðæfi og heiður svo að hann skortir ekkert af því sem hann girnist en Guð gerir hann ekki færan um að njóta þess, heldur nýtur annar maður þess, það er hégómi og vond þjáning. Þótt einhver eignaðist hundrað börn og lifði mörg ár og ævidagar hans yrðu margir en sál hans mettaðist ekki af gæðum og hann fengi heldur enga greftrun, þá segi ég: Ótímaburðurinn er sælli, hann er borinn til einskis og fer burt í myrkri og nafn hans er myrkri hulið. Hann hefur ekki heldur séð sólina né þekkt hana. Hann á meiri frið en hinn. Þótt hann lifi tvö þúsund ár en njóti einskis fagnaðar fer þá ekki allt á sama veg? Allt strit mannsins er fyrir munn hans og þó seðst girndin aldrei. Hvaða yfirburði hefur spekingurinn fram yfir heimskingjann? Hvaða yfirburði hinn snauði þótt hann kunni að koma rétt fram við aðra? Er yndi augnanna betra en ákafi girndarinnar? Einnig það er hégómi og eftirsókn eftir vindi. Amen.

Préd:6:1-9

Allt er ákveðið

Það sem fyrir kemur hefur löngu hlotið nafn sitt og það er ákveðið hvað menn eiga að verða og maðurinn getur ekki deilt við þann sem honum er máttugri. Þótt til séu mörg orð sem auka á hégómann, hverju er maðurinn þá bættari? því að hver veit hvað gott er fyrir manninn í lífinu alla daga hins fánýta lífs hans er hann lifir sem skuggi? Hver segir manninum hvað gerast muni eftir hans dag undir sólinni? Amen

Préd:6:10-12...18 12 2024

Bæn dagsins....Gott og fagurt..

Sá sem elskar peninga seðst aldrei af peningum og sá sem elskar auðinn hefur ekki gagn af honum. Einnig það er hégómi. Þar sem eigurnar vaxa, þar fjölgar og þeim er eyða  þeim, og hvaða gagn hefur eigandinn af þeim annað en að horfa á þær? Sætur er svefninn þeim sem erfiðar, hvort sem hann matast lítið eða mikið, en offylli auðmanns ljær honum ekki svefnfrið. Mikið böl hef ég sér undir sólinni: auð sem eigandinn varðveitir sjálfum sér til ógagns. Glatist þessi auður fyrir slys og hafi eigandinn eignast son, þá verður ekkert til handa honum. Eins og hann kom af móðurlífi, eins mun hann fara burt aftur nakinn eins og hann kom og hann mun ekkert taka með sér fyrir strit sitt,sem hann fái borið í hendi sér. Það er einnig afleitt böl: Hann mun fara aftur öldungis eins og hann kom og hvaða gagn hefur hann af því að hann stritar úr í veður og vind? Allan aldur sinn elur hann í myrkri, við sorg og mikla gremju, þjáningu og reiði. Það sem mér hefur virst gott og fagurt er að maðurinn eti og drekki og njóti fagnaðar af öllu striti sínu því er hann streitist við undir sólinni alla ævidaga sína, þá er Guð gefur honum, því að það er hlutdeild hans. Þegar Guð gefur einhverjum ríkidæmi og auðæfi og gerir hann færan um að njóta þess, taka hlutdeild sína og að gleðjast yfir starfi sínu, þá er það einnig Guðs gjöf. Slíkur maður hugsar ekki mikið um ævidaga lífs síns meðan Guð fær honum nóg að sýsla við fögnuð hjarta síns. Amen. 

Peéd:5:9-19

Bæn dagsins...Gott og fsgurt..

Sjáir þú hinn snauða undirokaðan og að rétti og réttlæti er hallað í héraðinu þá furða þú þig ekki á því athæfi því að hár vakir yfir háum og hinn hæsti yfir þeim öllum. Konungur hlynntur jarðyrkju er landinu mikill ávinningur. Amen.

Préd:5:7-8

Bæn dagsins...

Vertu ekki orðhvatur, hjarta þitt hraði sér ekki að mæla orð frammi fyrir Guði. Guð er á himnum en þú á jörðu, vertu því ekki margorður. Draumar koma þar sem áhyggjurnar eru miklar og úr verður heimskutal þar sem mörg orð eru viðhöfð. Þegar þú gerir Guði heit frestaðu þá ekki að efna það því að hann hefur ekki velþóknun á heimskingjum. Efndu það sem þú lofar. Betra er að þú heitir engu en að þú heitir og efnir ekki. Leyfðu ekki munni þínum að baka líkama þínum sekt og segðu ekki við sendiboðann:Það var fljótfærni. Hvers vegna á Guð að reiðast orðum þínum og skamma verk handa þinna? Því að þar sem mikið er um drauma og orð, þar er og mikill hégómi. Óttastu heldur Guð. Amen.

Préd:5:1-6

Bæn dagsins...Hafðu gát á þér..

Hafðu gát á þér þegar þú gengur í Guðs hús því að betra er að koma þangað til þess að hlusta heldur en að heimskingjar færi láturfórn því að þeir vita ekkert og gera það sem illt er. Amen.

Préd:4:17

Bæn dagsins...Hverfult er heimslán..

Betra er fátækur unglingur og vitur en gamall konungur, sé hann heimskur og taki ekki fortölum. Því að hann gekk ´t úrdýflissunni og varð konungur þótt hann hefði fæðst snauður í ríki annars.Ég sá alla lifandi menn undir sólinni vera á bandi unglingsins, hins annars, þess er koma átti í hins stað. Enginn endir var á öllu því fólki, á öllum þeim sem hann stjórnaði. En afkomendur hans glöddust ekki yfir honum. Einnig það er hégómi og eftirsókn eftir vindi. Amen.

Préd:4.13-16

Bæn dagsins...Bágt er að vera einn..

Enn sá ég hégóma undir sólinni: Maður stendur einn og enginn annar með honum, hann á hvorki son né bróður og þó er enginn endir á öllu striti hans og auðurinn mettar ekki augu hans. Fyrir hvern er ég þá að stritast og fyrir hvern læt ég þá sj´ðalfan mig fara góðs á mis? Einnig þetta er hégómi og leið þraut. Betri eru tveir en einn því að þeir hafa betri laun fyrir strit sitt. Falli annar þeirra getur hinn reist félaga sinn á fætur en vei einstæðingnum sem fellur og enginn er til að reisa á fætur. Ef tveir sofa saman er þeim heitt en hvernig getur þeim hitnað sem er einn? Ef einhver ræðst á þann sem er einn munu tveir geta staðist hann og þrefaldan þráð er torvelt að slíta. Amen.

Préd:4:7-12

Bæn dagsins...Kúgun og böl..

Enn sá ég alla þá kúgun sem viðgengst undir sólinni:Þar streyma tár hinna undirokuðu en enginn huggar þá. Af hendi kúgara sinna sæta þeir ofbeldi en enginn huggar þá. Þá taldi ég hina framliðnu sæla, þá sem löngu eru dánir, sælli en hina lifandi, þá sem enn eru uppi, en þann sælli þeim báðum sem enn er ekki fæddur og ekki hefur litið ódæðin sem framin eru undir sólinni. Ég sá að allt strit og öll elja er ekki annað en öfund eins manns við annan. Einnig það er hégómi og eftirsókn eftir vindi. Heimskinginn leggur hendur í skaut og tærist upp. Betri er hnefafylli af ró en báðar hendur fullar af striti og eftirsókn eftir vindi. Amen.

Préd:4:1-6